KLAUZULA INFORMACYJNA O PRZETWARZANIU DANYCH OSOBOWYCH

W związku z realizacją wymogów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych „RODO”), informujemy o zasadach przetwarzania Pani/Pana danych osobowych oraz o przysługujących Pani/Panu prawach z tym związanych. Poniższe zasady stosuje się począwszy od 25 maja 2018 roku.

1. Administratorem Pani/Pana danych osobowych przetwarzanych w Urzędzie Miejskim w Przedborzu jest: Gmina Przedbórz, ul. Mostowa 29, 97-570 Przedbórz reprezentowana przez Burmistrza Miasta Przedborza, tel. 781-22-61 do 65, adres email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

2. Jeśli ma Pani/Pan pytania dotyczące sposobu i zakresu przetwarzania Pani/Pana danych osobowych, a także przysługujących uprawnień, może się Pani/Pan skontaktować z Inspektorem Ochrony Danych Arkadiuszem Zarębskim, adres email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

3. Pani/Pana dane osobowe przetwarzane są na podstawie obowiązujących przepisów prawa, zawartych umów oraz na podstawie udzielonej zgody.

4. Pani/Pana dane osobowe przetwarzane są w celu/celach:

   • wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Administratorze;

   • realizacji umów zawartych z kontrahentami;

   • wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi;

   • w pozostałych przypadkach Pani/Pana dane osobowe przetwarzane są wyłącznie na podstawie wcześniej udzielonej zgody w zakresie i celu określonym w treści zgody.

5. W związku z przetwarzaniem danych w celach, o których mowa w pkt 4 odbiorcami Pani/Pana danych osobowych mogą być:

   • organy władzy publicznej oraz podmioty wykonujące zadania publiczne lub działające na zlecenie organów władzy publicznej, w zakresie i w celach, które wynikają z przepisów powszechnie obowiązującego prawa;

   • inne podmioty, które na podstawie stosownych umów podpisanych z Gminą Przedbórz przetwarzają dane osobowe, dla których Administratorem jest Gmina Przedbórz.

6. Pani/Pana dane osobowe będą przechowywane przez okres niezbędny do realizacji celów określonych w pkt 4, a po tym czasie przez okres oraz w zakresie wymaganym przez przepisy powszechnie obowiązującego prawa tj. ustawa z dnia 14 lipca 1983r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych.

7. W związku z przetwarzaniem Pani/Pana danych osobowych przysługują Pani/Panu następujące uprawnienia:

   • prawo dostępu do danych osobowych, w tym prawo do uzyskania kopii tych danych;

   • prawo do żądania sprostowania (poprawiania) danych osobowych – w przypadku gdy dane są nieprawidłowe lub niekompletne;

   • prawo do żądania usunięcia danych osobowych (tzw. prawo do bycia zapomnianym), w przypadku gdy:

     • dane nie są już niezbędne do celów, dla których były zebrane lub w inny sposób przetwarzane

     • osoba, której dane dotyczą, wniosła sprzeciw wobec przetwarzania danych osobowych,

     • osoba, której dane dotyczą wycofała zgodę na przetwarzanie danych osobowych, która jest podstawą przetwarzania danych i nie ma innej podstawy prawnej przetwarzania danych,

     • dane osobowe przetwarzane są niezgodnie z prawem,

     • dane osobowe muszą być usunięte w celu wywiązania się z obowiązku wynikającego z przepisów prawa;

   • prawo do żądania ograniczenia przetwarzania danych osobowych – w przypadku, gdy:

     • osoba, której dane dotyczą kwestionuje prawidłowość danych osobowych,

     • przetwarzanie danych jest niezgodne z prawem, a osoba, której dane dotyczą, sprzeciwia się usunięciu danych, żądając w zamian ich ograniczenia,

     • Administrator nie potrzebuje już danych dla swoich celów, ale osoba, której dane dotyczą, potrzebuje ich do ustalenia, obrony lub dochodzenia roszczeń,

     • osoba, której dane dotyczą, wniosła sprzeciw wobec przetwarzania danych, do czasu ustalenia czy prawnie uzasadnione podstawy po stronie administratora są nadrzędne wobec podstawy sprzeciwu;

   • prawo do przenoszenia danych – w przypadku gdy łącznie spełnione są następujące przesłanki:

     • przetwarzanie danych odbywa się na podstawie umowy zawartej z osobą, której dane dotyczą lub na podstawie zgody wyrażonej przez tą osobę,

     • przetwarzanie odbywa się w sposób zautomatyzowany;

   • prawo sprzeciwu wobec przetwarzania danych – w przypadku gdy łącznie spełnione są następujące przesłanki:

     • zaistnieją przyczyny związane z Pani/Pana szczególną sytuacją, w przypadku przetwarzania danych na podstawie zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej przez Administratora,

     • przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez Administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą jest dzieckiem.

8. W przypadku gdy przetwarzanie danych osobowych odbywa się na podstawie zgody osoby na przetwarzanie danych osobowych (art. 6 ust. 1 lit a RODO), przysługuje Pani/Panu prawo do cofnięcia tej zgody w dowolnym momencie. Cofnięcie to nie ma wpływu na zgodność przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem, z obowiązującym prawem.

9. W przypadku powzięcia informacji o niezgodnym z prawem przetwarzaniu w Urzędzie Miejskim w Przedborzu Pani/Pana danych osobowych, przysługuje Pani/Panu prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego właściwego w sprawach ochrony danych osobowych, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych z siedzibą ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa.

10. W sytuacji, gdy przetwarzanie danych osobowych odbywa się na podstawie zgody osoby, której dane dotyczą, podanie przez Panią/Pana danych osobowych Administratorowi ma charakter dobrowolny.

11. Podanie przez Panią/Pana danych osobowych jest obowiązkowe, w sytuacji gdy przesłanki przetwarzania danych osobowych stanowi przepis prawa lub zawarta między stronami umowa.

12. Pani/Pana dane mogą być przetwarzane w sposób zautomatyzowany i nie będą profilowane.

Urząd Miejski w Przedborzu zobowiązuje się zapewnić dostępność swojej strony internetowej przedborz.pl zgodnie z ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Oświadczenie w sprawie dostępności ma zastosowanie do strony internetowej Urzędu Miejskiego w Przedborzu

Dane teleadresowe jednostki:

Urząd Miejski w Przedborzu
Ul. Mostowa 29
97-570 Przedbórz

Data publikacji strony internetowej: 2005 rok.

Data ostatniej istotnej aktualizacji: 31.03.2022 r.

Deklaracja została ostatnio poddana przeglądowi dnia: 2023-03-31.

Deklarację sporządzono na podstawie samooceny przeprowadzonej przez podmiot publiczny.
Strona internetowa jest częściowo zgodna z ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z powodu niezgodności lub wyłączeń wymienionych poniżej.

• część plików nie jest dostępnych cyfrowo,
• starsze dokumenty umieszczone na stronie są często w postaci .jpg lub .pdf, co może stanowić przeszkodę w dostępie do opublikowanych informacji dla osób niewidomych (w przypadku automatycznego przetwarzania zeskanowanych dokumentów w edytowalne pliki tekstowe przy wykorzystaniu programów OCR),

Informacja dla użytkowników z niepełnosprawnościami

• użytkownicy korzystający wyłącznie z klawiatury mogą swobodnie poruszać się po serwisie za pomocą klawisza Tab,
• nawigacja jest przyjazna dla osób niewidomych dzięki unikalnym tytułom podstron i porządkującej funkcji nagłówków,
• w całym serwisie włączony jest tzw. fokus, czyli domyślne oznaczenie aktywnego linka czy pola formularza. Fokus przemieszcza się po wszystkich widocznych elementach aktywnych strony w logicznej kolejności – klawisz TAB,
• kontrast tekstu do tła – dzięki temu materiały osadzone na stronie są czytelne także dla osób słabiej widzących,
• zastosowano przycisk AAA umożliwiający zmianę wielkości tekstu przy pomocy myszy.

Ułatwienia dostępu - zmiana rozmiaru strony
Graficzne przeglądarki internetowe umożliwiają powiększenie lub pomniejszenie widoku wyświetlanej strony. Aby powiększyć tekst należy wybrać odpowiednią kombinację klawiszy:

Firefox, Chrome, Internet Explorer, Edge, Opera:

• [CTRL] oraz [+] aby powiększyć widok,
• [CTRL] oraz [-] aby pomniejszyć widok.

Urząd Miejski w Przedborzu dołoży wszelkich starań, aby dostępność i użyteczność strony internetowej była na poziomie WCAG 2.0

Informacje zwrotne i dane kontaktowe

W przypadku problemów z dostępnością strony internetowej prosimy o kontakt. Osobą kontaktową jest Paweł Nowicki, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.. Kontaktować można się także dzwoniąc na numer telefonu 44 781-22-61. Tą samą drogą można składać wnioski o udostępnienie informacji niedostępnej oraz składać skargi na brak zapewnienia dostępności.

Każdy ma prawo do wystąpienia z żądaniem zapewnienia dostępności cyfrowej strony internetowej, aplikacji mobilnej lub jakiegoś ich elementu. Można także zażądać udostępnienia informacji za pomocą alternatywnego sposobu dostępu, na przykład przez odczytanie niedostępnego cyfrowo dokumentu, opisanie zawartości filmu bez audiodeskrypcji itp. Żądanie powinno zawierać dane osoby zgłaszającej żądanie, wskazanie, o którą stronę internetową chodzi oraz sposób kontaktu. Jeżeli osoba żądająca zgłasza potrzebę otrzymania informacji za pomocą alternatywnego sposobu dostępu, powinna także określić dogodny dla niej sposób przedstawienia tej informacji.

Podmiot publiczny zrealizuje żądanie niezwłocznie, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia wystąpienia z żądaniem. Jeżeli dotrzymanie tego terminu nie jest możliwe, podmiot publiczny niezwłocznie informuje o tym wnoszącego żądanie, kiedy realizacja żądania będzie możliwa, przy czym termin ten nie może być dłuższy niż 2 miesiące od dnia wystąpienia z żądaniem. Jeżeli zapewnienie dostępności cyfrowej nie jest możliwe, podmiot publiczny może zaproponować alternatywny sposób dostępu do informacji.

W przypadku, gdy podmiot publiczny odmówi realizacji żądania zapewnienia dostępności lub alternatywnego sposobu dostępu do informacji, wnoszący żądanie możne złożyć skargę w sprawie zapewniana dostępności cyfrowej strony internetowej lub jej elementu.

Skargę na brak zapewnienia dostępności można złożyć w następujący sposób:

• drogą elektroniczną poprzez ePUAP na skrytkę: /a36c3t8ygh/skrytka,
• w formie papierowej na adres: Urząd Miejski w Przedborzu, ul. Mostowa 29, 97-570 Przedbórz.

Po wyczerpaniu wskazanej wyżej procedury można także złożyć wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich.

Dostępność architektoniczna

Urząd Miejski w Przedborzu, ul. Mostowa 29, 97-570 Przedbórz

Budynki: ratusz i budynek przy ul. Pocztowej

Do ratusza prowadzi wejście od ul. Mostowej.

Do budynku od ul. Pocztowej jest dostępny podjazd dla osób niepełnosprawnych na wózkach, który znajduje się na wewnętrznym parkingu Urzędu Miejskiego. Przy w/w podjeździe umieszczony jest włącznik dzwonka, który znajduje się w pokoju nr 1 w siedzibie MGOPS. Po uruchomieniu dzwonka pracownik MGOPS wychodzi do interesanta celem pomocy w załatwieniu sprawy.

Muzeum Ludowe w Przedborzu – jego początki  wiążą się z powołaniem przy tamtejszej szkole rolniczej Izby Ludowej. Założycielem muzeum jest nauczyciel mgr Tadeusz Michalski. Obecnie muzeum mieści się w wyremontowanym XVII - wiecznym budynku dawnej karczmy przy ul. Kieleckiej.
Jest jednym z najciekawszych w centralnej Polsce muzeów o charakterze mini-skansenu. Muzeum dotychczas zgromadziło ponad 9 tys. eksponatów, głównie etnograficznych i historycznych, do których m.in. należą:
- podwórze wiejskie z wystawą dawnych narzędzi, wozem i studnią z żurawiem;
- kącik z macewami po przedborskich Żydach;
- kuźnia i warsztat bednarski;
- izba ludowa w XIX-wiecznym stylu, a w niej piec z zapieckiem, czynne krosno, dawne meble;
- zanikające rzemiosło (rymarstwo, szewstwo, plecionkarstwo, ciesielstwo, siciarstwo, garncarstwo);
- sala z wyrobami tkactwa przedborskiego;
- historia Przedborza i okolic - wystawa prezentująca dużą kolekcję ludowych rzeźb, haftów, obrazów i fotografii chat wiejskich;
- bunkier partyzancki z okresu II wojny światowej;
- dzieje Żydów przedborskich, na której prezentowany jest m. in. Szynkwas z dawnego zajazdu;
- zasłużeni dla Ziemi Przedborskiej;
- galeria obrazów sakralnych (około 200 eksponatów);
- ekspozycja młyna wodnego typu żarnowego.

Profil FB

Cmentarz żydowski (kirkut), jeden ze starszych cmentarzy w Polsce pochodzący w XVI wieku. Położony po lewej stronie rzeki Pilicy koło Zalewu porośnięty świerkami. Macewy (kamienie nagrobne) są bardzo zniszczone. Trzy macewy z chodnika przy ul. Piotrkowskiej wydobył i zabezpieczył Tadeusz Michalski.

Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego znajduje się na ul. Częstochowskiej, został odsłonięty 11 listopada 1931 roku.

Pomnik Partyzantów Ziemi Przedborskiej znajduje się przy końcu mostu, obok ronda. Pomnik wystawiony według projektu Adolfa Tomasika odsłonięto 9 maja 1975 r. Został w 2012 roku odnowiony.

 Pomnik Tadeusza Kościuszki znajduje się w Parku po zachodniej stronie Pilicy, wybudowany przez społeczeństwo miasta 17 października 1917 roku (jest to jeden z najstarszych pomników w Polsce).

Rynek przedborski pierwotnie brukowany, czworokątny na wzór petersburski, przy którym znajduje się kilka kamieniczek z kompleksem piwnic kolebkowych z XVII i XVIII w., w tym jedna z podcieniami, która pozostała po pożarze w 1939 roku. Obecnie Rynek jest zmodernizowany, położona została kostka brukowa. Część bruku pozostała, została odbudowana studnia, która mieści się w centralnej części rynku.

Ratusz Miejski

Gmach przedborskiego ratusza miejskiego, znajdujący się na rogu ulic Mostowa i Pocztowa, został wybudowany w latach 1838 – 1840. „Katalog zabytków sztuki w Polsce” podaje, że przedborski ratusz jest obiektem wybudowanym w stylu późnoklasycystycznym.

Wzniesionym na planie prostokąta, piętrowy, podpiwniczony, z dwuwarstwowym układem wnętrza, sienią w osi. Na osi fasady płytki ryzalit rozczłonkowany pilastrami. Zwieńczony trójkątnym szczytem. Gzyms kordonowy i wieńczący, kroksztynkowy. Piwnice posiadają sklepienia kolebkowe. Całość przykryta dachem czterospadowym.

Miasto przed 1840 rokiem, przez kilka dziesięcioleci, nie posiadało ratusza. O wcześniejszym ratuszu nie wiadomo właściwie nic. Nie znana jest jego lokalizacja (najprawdopodobniej w rynku), ani data wybudowania. W tekstach źródłowych, są na temat ratusza tylko dwie skąpe wzmianki. Pierwsza pochodzi z dokumentu wydanego w roku 1595, przez króla Zygmunta III Wazę, w którym władca chcąc ograniczyć osadnictwo żydowskie w mieście, zakazuje sprzedawania domów Żydom, pod karą przepadku i domu, i zapłaty za niego. Skonfiskowane pieniądze, zgodnie z wolą króla, a i pewnie na życzenie mieszczan, miały iść na zasilenie między innymi budowy ratusza. Przy czym nie wiadomo, czy budowa ratusza już trwała, czy też wzniesienie tego obiektu dopiero planowano. Druga wzmianka z 1789 roku, zawarta w lustracji starostwa przedborskiego, mówi, że: „przez ogień od Żydów wszczęty spaliło się domów i z ratuszem 22”, nie podana jest jednak konkretna data tego zdarzenia, a wniosek można wysnuć taki, że spłonął on przed spisaniem wspomnianej lustracji.

Brak ratusza wymuszał konieczność wynajmowania pomieszczeń na cele związane z działalnością Urząd Municypalnego, a to wiązało się z ponoszeniem wysokich opłat pokrywanych ze skromnego, miejskiego budżetu. Oprócz biura dla burmistrza i ławników, władze musiały troszczyć się o wynajęcie pomieszczeń na areszt, wagę czy skład narzędzi używanych do gaszenia pożarów. W celu zaspokojenia tych potrzeb, w 1833 roku członkowie przedborskiej rady municypalnej podjęli decyzję o budowie gmachu ratusza. O zgodę na zatwierdzenie przedsięwzięcia zwrócono się w dniu 26 września 1833 do Komisji Województwa Sandomierskiego w Radomiu. W roku następnym, 6 marca, Budowniczy Powiatu Obwodu Opoczyńskiego otrzymał polecenie od Komisarza Obwodu, aby sporządził kosztorys i wycenę budowy ratusza w Przedborzu.

Problematyczne stało się jednak to, w którym miejscu obiekt takiej rangi miałby zostać wystawiony. Miasto nie dysponowało bowiem odpowiednim ku temu placem. Naturalną koleją rzeczy większość ratuszy znajduje się na, lub przy rynku miejskim, stanowiącym centrum miast. W Przedborzu na wybudowanie ratusza przy rynku, w pierwszej połowie XIX wieku po prostu brakło już miejsca. Dlatego też na ten cel zaczęto poszukiwać właściwego placu. Nieruchomość taką nabyto w listopadzie 1837 roku od Konstancji z Czapalskich Leskiej, żony burmistrza Przedborza Franciszka Leskiego. Plac narożny położony przy ulicy zwanej wówczas Koński Targ, o powierzchni 2 425,5 nowopolskich łokci kwadratowych ( 1 łokieć = 56, 7 cm), został zakupiony wraz z drewnianym zabudowaniem na nim się znajdującymi za kwotę 4 042,15 zł.

12 lutego 1838 roku odbył się przetarg na wyłonienie wykonawcy budowy. Został nim urodzony w Przedborzu, starozakonny, budowniczy i właściciel zastawny dóbr Góry Mokre Mojżesz Binenthal. Zaproponował on kwotę 37 480 zł za wybudowanie ratusza, która była o 4 513, 12 zł niższą jak ta wynikająca z kosztorysu. Binenthal swoje powodzenie w interesach zawdzięczał Wojciechowi Lange, naddzierżawcy Ekonomii Przedborskiej i budowniczego przedborskiej fabryki sukna, który w latach 20 XIX wieku odstąpił Binenthalowi kontrakt z rządem Królestwa Polskiego na dostawę kamienia na budowy w Warszawie. Kamień pozyskiwany był z kamieniołomu na Majowej Górze, położonej na prawym brzegu rzeki Pilicy w dobrach wsi Wola Przedborska. Wydobyty stamtąd kamień, posłużył również do budowy gmachu nowego ratusza. 

Kontrakt z budowniczym na wykonanie prac zawarto 23 kwietnia 1838 roku. Prace rozpoczęły się 3 maja 1838 roku i trwały 2 lata. Ratusz oddano do użytkowania w roku 1840. Na potrzeby Urzędu Municypalnego zajęte zostały pomieszczenia na parterze nowo wybudowanego gmachu. Pomieszczenia mieszkalne, znajdujące się na piętrze, zostały wystawione na licytację z myślą wynajmu. Wygrał ją burmistrz Leski, który zobowiązany był, zgodnie z zawartą umową, do płacenia na rzecz miasta 282 zł czynszu dzierżawnego rocznie. Jednak burmistrz postanowił nie wywiązywać się z umowy, uważając, że jako burmistrzowi zamieszkiwanie na piętrze ratusza należy mu się bezpłatnie, z racji zajmowanego stanowiska. Doprowadziło to do kilkuletniego sporu, rozstrzygniętego na korzyść miasta.

Jako projektantów budynku ratusza podaje się Jakuba Molke (1804-1857), architekta, pochodzącego z okolicach Sycowa, a mieszkającego w latach 30 XIX wieku na przedborskiej Widomie przy dzisiejszej ul. Leśnej, oraz Augustyna Kurella (1800-1858) sprawującego urząd Budowniczego Obwodu Opoczyńskiego, do którego w tamtych latach administracyjnie należał Przedbórz.

Na zachodniej ścianie budynku widnieje tablica, upamiętniająca nadanie 29 lipca 1423 roku w Przedborzu przez króla Władysława II Jagiełłę praw miejskich Łodzi. Tablica ta została wmurowana w 550 rocznicę tego wydarzenia.

W 2012 roku na ścianie frontowej umieszczono tablicę upamiętniającą tzw. „Wrzenie Przedborskie” – wydarzenia, które miały miejsce w 1958 roku, które związane były z protestem mieszkańców Przedborza w związku z usunięciem krzyży sal lekcyjnych szkoły, która mieściła się w tamtym czasie w budynku ratusza.

Decyzją z dnia 30 maja 1972 roku ratusz został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 769.

Opracował: Paweł Zięba

Współczesny widok ratusza

"Miestopołożitielnyj płan czasti Goroda Przedborza" z roku 1841 z naniesieniem nowo wybudowanego ratusza przy ulicy Koński Targ. Skan pozyskany ze zbiorów AGAD w Warszawie

Widok na ratusz. Pocztówka z 1973 roku

Powojenny widok ratusza

Fragment muru zamkowego przy ulicy Podzamcze

Królewski zamek w Przedborzu nie zachował się. Jego fundatorem był król Kazimierz III Wielki. Kazimierzowska budowla najprawdopodobniej powstała w latach 1350-1360. Być może wzniesiono ją na miejscu, lub w pobliżu jakiegoś wcześniejszego założenia obronnego, strzegącego przeprawy przez rzekę Pilicę, którego istnienia ze względu na brak przekazów źródłowych i nieudokumentowania poprzez prace archeologiczne, możemy się tylko domyślać mając na uwadze zjazdy i wizyty książąt piastowskich wraz ze swymi dworami i dostojnikami kościelnymi, jakie miały tu miejsce w wieku XIII.

XIV wieczne założenie było często spotykaną formą budowli tego typu z czasów Kazimierza III Wielkiego. Podobną wystawiono np. w Bochni ( zamek żupny), Przyszowie, czy w Szydłowie. Budowla ta zwana długim domem o wymiarach 31 x 13 m, pełniła funkcje mieszkalne. Do niego przybudowana była wieża, czworoboczna o wymiarach 4,7 x 5,2 m. Oś budynku przebiegała na linii wschód-zachód.

Kazimierzowski zamek otoczony został murem w wieku XV, w czasach panowania Władysława II Jagiełły, zamykając wzgórze zamkowe o powierzchni ok. 2 300 m2. Rozbudowa tą można zapewne łączyć z przeniesieniem miasta z prawa polskiego ma magdeburskie i jego nową lokacją w roku 1405, co miało miejsce po pożarze miasta z początku wieku XV. Brać należy również pod uwagę, że podróżujący po państwie władca z dworem i jego obsługą liczącą od 300 do 400 osób, potrzebował godnej do zatrzymania się siedziby, która zaspokoiła by potrzeby lokalowe i zapewniła bezpieczeństwo królowi i jemu orszakowi, który Przedbórz odwiedzał często, co maiło związek z objazdowym stylem sprawowania władzy przez średniowiecznych monarchów.

W pierwszej połowie XVII wieku zamek przeszedł ponowną przebudowę, która została wymuszona pożarem jaki go nawiedził. Wkrótce po tym, został zniszczony w okresie Potopu w 1655 r. przez wojska szwedzkie opustoszał i z czasem popadł w ruinę. Kamień z jego rozbiórki miejscowa ludność wykorzystała na budowę domów. W XIX wieku po wielkim pożarze miasta z roku 1834 przystąpiono do ostatecznego uporządkowania wzgórza zamkowego. Wtedy też najprawdopodobniej z kamienia zamkowego wybudowano bramę przy ul. Koneckiej, niesłusznie kojarzoną jako pozostałość po zamku królewskim.

Jedyną widoczną zachowaną pamiątką po jego istnieniu, jest fragment muru otaczającego niegdyś zamek. Jest to przypora muru zamkowego, znajdująca się przy ulicy podzamcze. Przypora ( inaczej skarpa, szkarpa) to konstrukcja przylegająca do muru dla jego dodatkowego wsparcia lub przeciwdziałania rozporowi budowli w postaci filara. Rozwiązanie takie stosowano często przy budowie murów i fortyfikacji. Pochodzi ona z czasów okolenia murem zamku przez Jagiełłę. Tak jak i cały zamek wybudowana z miejscowego kamienia piaskowego, łączonego na zaprawę wapienną. Czerwono – wiśniowa barwa kamienia ma związek z pożarami jakie nawiedzały zamek. Pod wpływem ognia bowiem, skała piaskowa ta nabiera takiej właśnie barwy.

Opracował: Paweł Zięba

Przypora muru zamkowego zdjęcie z okresu międzywojennego

Próba rekonstrukcji założenia zamkowego w Przedborzu, rys. wykonany na podstawie badań archeologicznych wykonanych na wzgórzu zamkowym w Przedborzu w roku 1991.

Rysunek Jana Gwalberta Olszewskiego z roku 1903.

Wieża kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Aleksego w Przedborzu, jest unikatowym obiektem architektury gotyckiej w Polsce. Jako datę jej wybudowania podaję się rok 1341. Jednak brak pełnych badań naukowych oraz brak zapisów źródłowych dotyczących tego obiektu, uniemożliwia odtworzenie rzeczywistej chronologii jej budowy. Jako jej fundatora wskazuje się króla Kazimierza III Wielkiego, który wraz z nią wybudować nakazał murowaną świątynię na miejscu wcześniejszego drewnianego kościoła, być może pamiętającego czasy księcia Bolesława V Wstydliwego. Budowa wieży najprawdopodobniej zbiegła się w czasie z budową w Przedborzu zamku królewskiego, z którego król Kazimierz, a później inni monarchowie korzystali jako ze stacji w swoich licznych podróżach po królestwie.

Jej fundację wiąże się też z odbudową miasta po pożarze, który miał mieć miejsce przed 1341 r. a następnie przeniesieniem siedziby parafii z pobliskiej wsi Policzko do Przedborza.

Wysoka, wybudowana na jednym z miejskich wzniesień, górowała nie tylko nad Przedborzem, ale też doskonale widoczna w znacznym promieniu, była charakterystycznym punktem orientacyjnym szczególnie dla wędrowców przemierzających okoliczne lasy puszczy przedborskiej i nadpilicznej.

Materiał jako został wykorzystany do jej budowy, to miejscowy piaskowiec, a także we wewnątrz w części z cegieł. Jako spoinę użyto zaprawę wapienną. Czterokondygnacyjna, dołem o przekroju kwadratowym. Przyziemie mieści kruchtę do której prowadzą dwa wejścia ozdobione kamiennymi portalami, najprawdopodobniej wykonanymi w XVII w. U góry kondygnacja czwarta 8-boczna, oddzielona galeryjką opartą na kamiennych konsolach, opasającą wieżę wokół 7 boków. Całość nakryta hełmem załamanym. Podpiwniczenia brak.

Wieża o typowym charakterze obronnym. W drugiej kondygnacji wieży, w ścianie północnej widoczny jest ślad łukowatego kamiennego sklepienia. Jest to pozostałość po pierwotnym wejściu na górę wieży, do którego wieść musiały drewniane schody.

W kruchcie wieży znajduje się tablica wmurowana w roku 1891, na której zapisano krótki rys historyczny przedborskiej świątyni, a także epitafia Zofii z Czapelskich Lembke, Agnieszki i Jana Prusinowskich oraz Wiesława Józefa Świerczyńskiego.

Wieża kościoła pełni również rolę dzwonnicy. Obecnie znajdują się w niej dwa stalowe dzwony, które zostały odlane w latach 70 XIX w niemieckim Bochum. Na mniejszym znajduje się napis: „W BOCHUM, NIEMCY WYKONALI - W POLSCE SŁUŻĄ BOGU”, na drugim większym: „ZWIĄZEK ODLEWNI STALI W BOCHUM. PROBOSZCZ PARAFII PRZEDBÓRZ, JÓZEF SZPADERSKI, NA WNIOSEK NACZELNIKA MAGISTRATU W PRZEDBORZU, WINCENTEGO ŚWIERZEWSKIEGO, W ROKU 1872 TEN DZWON UFUNDOWALI.”

Obecna wysokość wieży wynosi 33 m. Na skutek pożarów i w następstwie przeprowadzanych remontów kościoła, wieża została obniżona. Szczególnie zniszczona została podczas działań wojennych w styczniu 1945 roku, na skutek ostrzału wieży przez wojska radzieckie. W związku z pracami renowacyjnymi zmieniono również kształt jej szczytu. Zlikwidowano wówczas cztery trójkątne daszki jakie znajdowały się nad tarczami zegara, który został tam zamontowany na krótko przed wybuchem I wojny światowej.

Opracował: Paweł Zięba

projekt z 1834 roku remontu wieży kościoła (Ze zbiorów Archiwum Państwowego w Radomiu)

Kościół parafialny w Przedborzu, rys Franciszka Wastkowskiego, „Kłosy” nr 349 z 1872 r.

remont wieży kościelnej po zniszczeniach wojennych ze stycznia 1945 r. (foto. L. Brylski)

wygląd wieży przed zniszczeniem w 1945 r. (foto. L. Brylski).

wieża kościoła parafialnego w Przedborzu (foto kancelariaordo.pl)

Europejskie Centrum Budo – Dojo Stara Wieś to miejsce wyjątkowe, otulone pięknem Przedborskiego Parku Krajobrazowego, gdzie natura spotyka się z harmonią japońskiej architektury. Zaprojektowany z dbałością o każdy detal, zgodnie z tradycyjnymi kanonami, ośrodek przenosi gości do świata Dalekiego Wschodu, oferując nie tylko przestrzeń do treningu, ale i do głębokiego zanurzenia się w kulturę i filozofię Japonii. Dojo – Stara Wieś zaprasza wszystkich: od wytrawnych adeptów sztuk walki, po osoby dopiero zaczynające swoją przygodę z japońską kulturą. Każdy znajdzie tu coś dla siebie – niezależnie od tego, czy przyjeżdża dla własnych celów treningowo-szkoleniowych, czy by po prostu odpocząć i zrelaksować się w unikalnym otoczeniu. Celem ośrodka jest stworzenie miejsca, które wprowadzi gości w autentyczny klimat japońskiej filozofii życia. Poza treningami sztuk walki, Dojo – Stara Wieś oferuje bogaty wachlarz warsztatów i zajęć, które pozwalają odkrywać japońską kulturę na wielu płaszczyznach. Miłośnicy sztuki mogą spróbować swoich sił w kaligrafii, tworząc pędzlem piękne znaki kanji, które odzwierciedlają harmonię i spokój umysłu. Uczestnicy mogą także wziąć udział w ceremonii parzenia herbaty, będącej rytuałem wyrażającym głębokie wartości estetyczne i filozoficzne. W Dojo – Stara Wieś, każdy moment staje się wyjątkowym doświadczeniem, które pozwala na chwilę zatrzymać się i docenić prostotę oraz elegancję tradycji japońskiej. Centrum to nie tylko miejsce dla sportowców, ale także dla każdego, kto szuka spokoju, inspiracji i harmonii.

Rzeka Pilica to jedna z najbardziej malowniczych i różnorodnych tras kajakowych w Polsce. Płynąc przez województwo łódzkie między innymi po ziemi przedborskiej, stanowi wyjątkową atrakcję dla miłośników przyrody i aktywnego wypoczynku. Szczególnie polecamy dwa odcinki: Krzętów – Przedbórz oraz Przedbórz – Faliszew, które łączą piękne krajobrazy z różnorodnością przyrodniczą i licznymi atrakcjami po drodze. Spływy te są doskonałe zarówno dla początkujących, jak i dla bardziej doświadczonych kajakarzy.

Odcinek Krzętów–Przedbórz to propozycja dla osób szukających spokoju i kontaktu z naturą. Trasa ta, o długości około 18 km (czas orientacyjny spływu to około 5 godzin), wyróżnia się spokojnym nurtem, co czyni ją idealną na relaksujący spływ. Szlak jest łatwy do pokonania, ponieważ Pilica na tym osiemnasto- kilometrowym odcinku zakręca rzadko i jest dość szeroka. Tym, co wyróżnia szlak, to ciekawa przyroda Przedborskiego Parku Krajobrazowego. Po drodze kajakarze mogą podziwiać malownicze widoki oraz bogatą florę i faunę regionu. W tej części Pilica przepływa przez zielone łąki, małe zagajniki oraz niewielkie wzniesienia, co zapewnia różnorodność krajobrazową i przyjemne doznania estetyczne. Trasa jest bezpieczna i łatwa do pokonania nawet dla osób mniej doświadczonych. W trakcie spływu istnieje możliwość zorganizowania krótkiego postoju, by odpocząć i cieszyć się urokami natury.

Wycieczkę kończymy w Przedborzu, gdzie można spróbować tradycyjnego kugla jako smaku regionu. Niezależnie czy jest to początek lub koniec spływu Przedbórz kusi również smakiem lodów.

Kolejny etap przygody na rzece Pilicy to odcinek Przedbórz–Faliszew. Jest to trasa o długości około 13 km (czas orientacyjny spływu to około 3 godziny), która wyróżnia się nieco bardziej zróżnicowanym nurtem, oferując przy tym więcej atrakcji dla aktywnych kajakarzy. Odcinek ten przebiega przez piękne tereny lasów oraz łąk, a także pozwala na obserwację dzikich zwierząt i ptactwa zamieszkującego dolinę Pilicy. Po drodze mijamy wysokie brzegi rzeki by móc cieszyć zmysły widokami. Trasa Przedbórz – Faliszew jest znana z małych progów wodnych (powalone drzewa) co czyni ją bardziej wymagającą, ale jednocześnie satysfakcjonującą dla uczestników planowanych spływów. Dla tych, którzy szukają adrenaliny, będzie to wyjątkowa okazja do przetestowania swoich umiejętności kajakowych na nieco bardziej wymagającym odcinku.

Spływy kajakowe na Pilicy na odcinkach Krzętów–Przedbórz oraz Przedbórz–Faliszew to doskonały sposób na spędzenie czasu na świeżym powietrzu, niezależnie od poziomu doświadczenia. Zróżnicowane trasy, piękno przyrody oraz możliwość odkrywania lokalnych atrakcji sprawiają, że są to wyjątkowe propozycje dla każdego miłośnika kajakarstwa i przygody.

Zbiornik wodny w Przedborzu to miejsce stworzone z myślą o wszystkich, którzy pragną spędzić czas nad wodą, ciesząc się różnorodnymi atrakcjami. Niezależnie od tego, czy szukasz rodzinnej zabawy, sportowych wyzwań, czy chwili relaksu na łonie natury – Przedbórz jest miejscem, gdzie znajdziesz wszystko, czego potrzebujesz!

Dla najmłodszych przygotowaliśmy zjeżdżalnię wodną i plac zabaw, gdzie mogą aktywnie spędzić czas. Miłośnicy sportów zespołowych mogą skorzystać z boiska do siatkówki, a dla fanów rekreacji na świeżym powietrzu dostępne jest pole do mini golfa oraz ciąg spacerowy z widokami na otaczające piękno natury. Wieczorami zapraszamy do ogniska, gdzie wspólnie z rodziną i przyjaciółmi można poczuć magię letnich wieczorów. Dla osób, które chcą spędzić więcej czasu w otoczeniu przyrody, przygotowaliśmy pole namiotowe i caravaningowe. To idealne miejsce, by na chwilę zapomnieć o codzienności i odpocząć w malowniczym krajobrazie. Zapraszamy do Przedborza – miejsca, gdzie czekają na Ciebie niezapomniane chwile nad wodą!